ارزیابی و تحلیل نقش زون پیاده و ساماندهی راهبردی فضاهای شهری مطالعه موردی: شهر تبریز

در نتیجه اوج گیری و حاد شدن مشکلات شهری مانند آلودگی محیط، دشواری رفت وآمد، ناامنی راه ها، انحطاط مراکز تاریخی شهرها، افت کیفیت فضاهای شهری و افول ارزش های بصری، واکنش گسترده ای علیه سلطه حرکت موتوری و کاهش تحرکات پیاده در جهان و ازجمله در شهر تبریز به وجود آمده است. در این زمینه، بازیابی و توسعه فضاهای پیاده به یکی از محورهای برنامه ر‎یزی و طراحی شهری بدل شده که از آن به عنوان «جنبش پیاده گستری» یاد می شود. جنبش گسترش فضاهای پیاده، نه تنها سیمای کالبدی شهرها را تحت تأثیر خود قرار داده بلکه تغییرات نوینی در کیفیت زندگی شهری و رفتار اجتماعی و فرهنگ مردم ایجاد کرده است. همچنین الگوها و روش های جدیدی برای حل مسائل شهری ارائه شده که موجب تحولی عمیق در نظریه ها و روش های شهرسازی، به ویژه در عرصه ساماندهی فضاهای شهری شده است. کلانشهر تبریز نیز از این قاعده مستثنی نبوده و غلبه فضاهای سواره بر مسیرهای پیاده، عرصه را بر حضور شهروندان در فضاهای شهری تنگ نموده است. مطالعه حاضر در تلاش است تا به بررسی نمونه هایی از فضاهای پیاده در این کلانشهر (خیابان تربیت و ولیعصر) بپردازد. متد پژوهش از نوع متد ترکیبی می باشد که در آن با مطالعه مبانی نظری پژوهش در قسمت کیفی،چارچوب مبانی نظری تحقیق (شامل مولفه های تأثیرگذار بر کیفیت پیاده راه ها) استخراج شد. در نهایت در قسمت گردآوری داده ها، پژوهش حاضر از تکنیک پرسشنامه استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که حضور فعال مردم در شهر از عوامل افزایش ایمنی و امنیت در فضاهای شهری است، پیاده راه ها محلی برای حضور و مشارکت شهروندان در زندگی جمعی و ارضاء نیاز به برقراری رابطه اجتماعی می باشد، سرزندگی و نفوذپذیری (دسترسی و ارتباطات فضایی) و ایمنی از عوامل موثر ارتقاء و ساماندهی فضاهای شهری می باشد، و ارتقای مولفه های کیفی سرزندگی، امنیت، پیاده مداری و زیبایی در فضاهای شهری پیاده محور، به افزایش کمی و کیفی حضور و تعاملات اجتماعی شهروندان منجر می شود.